Aanhoudende zwakke markt voor zeevracht
In de loop van de afgelopen maand is de markt voor containervaart verder afgezwakt.
Uit de meest recente gegevens van Container Trade Statistics (CTS) (over in januari 2023 geladen vracht) blijkt dat de wereldwijde vraag, gemeten in TEU*Mijlen, met 9,1% is gedaald. Het probleem hierbij is dat Chinees Nieuwjaar (CNY) elk jaar de grootste seizoensinvloed heeft op de volumes van de containervaart, en dat de datum voor CNY verschuift. In 2023 was het 22 januari, terwijl het in 2022 op 1 februari was. Doorgaans is er een piek in de lading vlak voor CNY en een terugval vlak erna. Daarom moeten we seizoensgebonden verwachten dat de volumes in januari 2023 lager zullen zijn dan in 2022 als gevolg van deze verandering in de datum van CNY. Dit betekent dat voor zinvolle gegevens over de wereldwijde vraag naar zeevracht de gegevens van januari en februari moeten worden gecombineerd.
In plaats daarvan kan worden gekeken naar de CTS-vraaggegevens voor alle handel tussen regio's, maar zonder de uitvoer uit het Verre Oosten. Deze andere handelsstromen worden niet beïnvloed door de CNY, zodat een vergelijking op jaarbasis eenvoudiger is. In dit geval is de wereldwijde TEU*Mijl (exclusief de FE-export) met -6,7% gedaald. Dit is de grootste daling op jaarbasis sinds het effect van de pandemie in het voorjaar van 2020. Uit de gegevens blijkt dus dat de marktdaling inderdaad vrij wijdverspreid is en tot in 2023 aanhoudt.
De spotprijzen blijven dalen
De ontwikkeling van de spotprijzen, zoals gemeten door de WCI-spotprijsindex, weerspiegelt ook deze aanhoudende verzwakking. De totale index daalde van 7 februari tot 7 maart met -10%. Als je naar de afzonderlijke vrachtroutes kijkt, zie je een daling van maar liefst -14% van Azië naar het Middellandse Zeegebied, wat aanzienlijk meer is dan de daling van -8% die naar Noord-Europa is gegaan.
Hetzelfde patroon speelt zich af in de Stille Oceaan, waar de koers van Azië naar de Amerikaanse oostkust met -13% is gedaald, terwijl de koers naar de westkust met -6% is gedaald. De dynamiek achter deze ontwikkeling is in beide gevallen waarschijnlijk dezelfde. Zowel het Middellandse Zeegebied als de Amerikaanse oostkust hebben lange tijd tarieven gehad ten opzichte van respectievelijk Noord-Europa en de westkust, die veel hoger waren dan wat normaal was vóór de pandemie. De verwachting moet daarom ook zijn dat de tarieven naar het Middellandse Zeegebied en de Amerikaanse oostkust in de nabije toekomst negatiever zullen blijven dan naar Noord-Europa en de Amerikaanse westkust.
Op de belangrijkste route op de Atlantische Oceaan van Europa naar de VS beginnen de tarieven nu echt te dalen. Lange tijd was er sprake van spotprijzen, die historisch hoog bleven, maar de toenemende overcapaciteit op de markt heeft nu invloed op het niveau. De afgelopen maand zijn de tarieven gedaald.
De rederijen hebben zich niet op tijd aangepast
Deze zwakte van de spotprijzen is vooral te wijten aan de overcapaciteit op de markten. De containerlijnen hebben de afgelopen maanden inderdaad een aanzienlijk aantal afvaarten geannuleerd, ook wel blank sailings genoemd, maar desondanks kwam de hoeveelheid ingetrokken capaciteit niet overeen met een nog sterkere daling van de vraag. We hebben in het voorjaar van 2020 gezien hoe de vervoerders vrijwel onmiddellijk capaciteit uit de markt konden halen om in te spelen op een snelle daling van de vraag. Momenteel doen zij dat niet volledig en daarom blijven de tarieven dalen.
Uit capaciteitsgegevens van Sea-Intelligence blijkt dat de rederijen momenteel veel van hun afvaarten annuleren met een kennisgevingstermijn van slechts 1 à 2 weken. Dit maakt de planning voor verladers moeilijk. Deze aanpak van de rederijen kan worden gezien als een aanwijzing dat de rederijen in de afzonderlijke allianties lang niet zo goed op elkaar zijn ingespeeld als tijdens de pandemie. Dit maakt het voor hen moeilijker om de marktontwikkelingen op elkaar af te stemmen. Het beheer van de capaciteitsvermindering wordt daarmee een voorbeeld van de uitdrukking "too little, too late".
Aangezien de daling van het vrachtvolume nog even lijkt aan te houden, betekent dit ook dat verladers rekening moeten houden met een periode van verdere geannuleerde afvaarten op korte termijn - en dit is iets waarmee alle rederijen en allianties rekening moeten houden.
