Een tsunami van onzekerheid
De eerste paar weken van 2025 begonnen vrij positief met een afgewende staking aan de oostkust van de Verenigde Staten en een wapenstilstand in Gaza, wat hoop gaf op een oplossing voor de crisis in de Rode Zee. Maar dit werd al snel vervangen door wat het beste kan worden omschreven als een uitzonderlijk hoge mate van onzekerheid.
Laten we eens nader bekijken wat de grondslagen van deze onzekerheid zijn, hoe deze zich zullen ontvouwen en wat verladers – indien mogelijk – in deze situatie kunnen doen.
Geopolitieke onzekerheid en douanetarieven
De twee hoofdelementen zijn natuurlijk de crisis in de Rode Zee en de nieuwe Trump-administratie in de Verenigde Staten. Twee elementen die de afgelopen weken zelfs met elkaar verweven zijn geraakt.
Laten we beginnen met de nieuwe Amerikaanse douanetarieven, waar we in feite maar weinig over weten. De Verenigde Staten voerden een importtarief in van 25% op Mexico en Canada, om dit vervolgens na slechts één dag tijdelijk in te trekken. Daarnaast legde de VS een extra importtarief van 10% op aan China en schafte de de minimis-regel af, waardoor kleine goederenpartijen niet langer zijn vrijgesteld van inklaring. De 10% geldt nog steeds, maar de afschaffing van de de minimis-regel is uitgesteld totdat er een douanesysteem is ontwikkeld dat deze verandering in de praktijk kan ondersteunen. China heeft al gereageerd met tarieven op bepaalde Amerikaanse goederen.
Vervolgens werd er 25% Amerikaanse invoerbelasting op staal en aluminium ingevoerd. Daarna volgde een aankondiging dat de Amerikaanse douanetarieven voor alle goederen en alle landen zouden worden aangepast, zodat de Amerikaanse tarieven niet lager zijn dan die van de handelspartners. Dit werd verder gecompliceerd door de uitspraak van Trump dat btw op goederen ook wordt beschouwd als invoerbelasting, wat de VS zullen vergelden. Hoe dit alles van invloed zal zijn op alle bestaande handelsovereenkomsten is onbekend.
Dit alles is binnen slechts enkele weken gebeurd. De beste manier om de situatie te beschrijven, is dat deze onduidelijk en instabiel is. Het is realistisch gezien niet mogelijk om te voorspellen welke nieuwe douanetarieven de VS daadwerkelijk zullen invoeren, wie er verder door getroffen zal worden en wat het niveau zal zijn. We hebben al gezien hoe tarieven met slechts enkele dagen waarschuwing zowel kunnen worden ingevoerd als opgeheven. Het is ook onbekend hoelang deze instabiele situatie zal aanhouden.
Supply chain-uitdagingen tijdens geopolitieke veranderingen
Voor verladers is het bijna onmogelijk om doordachte, lange termijnplannen voor de supplychain te maken in deze situatie. Momenteel zijn er voorbeelden van vracht die wordt versneld om deze de VS binnen te krijgen voordat deze mogelijk getroffen wordt door nieuwe tarieven, maar dit is slechts een kortetermijnoplossing.
Het lijkt logisch – en zelfs bijna onvermijdelijk – om een nieuwe langetermijnstrategie voor de supplychain op te stellen, maar zolang de VS hierbij betrokken zijn, is dat momenteel niet haalbaar. Momenteel ontbreekt de voorspelbaarheid om te bepalen welke landen mogelijk de meest geschikte leveranciers zullen zijn. Evenmin kan nauwkeurig worden ingeschat via welke potentiële derde landen het gunstig is om de vracht te laten verlopen. Voor dergelijke plannen is duidelijkheid over de douanesituatie essentieel.
Verladers hebben daarom de keuze om vast te houden aan hun huidige setup en te wachten tot de situatie stabiliseert en er meer duidelijkheid komt. Een andere optie is om juist korte termijn- en tactische keuzes te maken om in te spelen op onverwachte kansen. Natuurlijk is het ook mogelijk om een combinatie van beide benaderingen te kiezen.
Daarnaast is er de crisis in de Rode Zee. Zolang deze aanhoudt, zullen de omleidingen rond Afrika grote hoeveelheden scheepscapaciteit blijven opslokken, wat ervoor zorgt dat de vrachttarieven op een hoog niveau blijven.
Navigeren in onzekere markten
Recent hebben we grote dalingen gezien in de spotprijzen van Azië naar Europa, evenals in de Stille Oceaan. Een deel van deze daling is seizoensgebonden, als gevolg van het Chinese Nieuwjaar, maar zeker niet alles. De extra neerwaartse druk op de prijzen is waarschijnlijk te wijten aan de overstap van de rederijen naar nieuwe allianties per 1 februari. Tijdens deze overgangsperiode ligt de focus meer op operationele aspecten, en tegelijkertijd zullen de rederijen voorzichtig zijn om geen marktaandeel te verliezen terwijl de transitie gaande is.
Als de crisis in de Rode Zee aanhoudt, zal de huidige daling van de vrachttarieven waarschijnlijk omslaan in stijgingen naarmate we de zomer en het hoogseizoen naderen. Tenzij de Amerikaanse handelsoorlog ertoe leidt dat consumenten plotseling de hand op de knip houden. Mocht dat gebeuren, dan zal de vraag naar vracht snel instorten, en hetzelfde geldt voor de spotprijzen, zelfs als schepen nog steeds om Afrika heen varen.
Als de crisis in de Rode Zee wordt opgelost en de scheepvaart via het Suezkanaal wordt hervat, zullen we waarschijnlijk een tijdelijk scherpe daling zien in de vrachtvolumes van Azië naar Europa. Wanneer de route via het Suezkanaal wordt hersteld, zullen de toeleveringsketens naar Europa 10 tot 14 dagen korter worden. Dit betekent dat de voorraden van importeurs ineens 10 tot 14 dagen te groot zullen zijn. Dit zal vanzelf worden gecorrigeerd doordat importeurs tijdelijk minder goederen bestellen, wat zal leiden tot een zeer scherpe daling in de vrachtvolumes. Dit zal op zijn beurt resulteren in een scherpe daling van de spotprijzen — mogelijk zelfs tot het niveau van vóór de pandemie.
Net als bij de Amerikaanse douanetarieven is het buitengewoon moeilijk om de gevolgen van de crisis in de Rode Zee met enige nauwkeurigheid te voorspellen. Het nieuwe voorstel om Gaza om te vormen tot een Amerikaans territorium heeft er alleen maar toe bijgedragen dat de situatie nog onvoorspelbaarder is geworden.
Verladers staan daardoor voor de haast onmogelijke uitdaging om een budget op te stellen voor de ontwikkelingen in de supplychain in 2025. De werkelijkheid is echter dat het momenteel volledig onzeker is of we in het hoogseizoen te maken krijgen met sterke vrachttarieven of juist met een forse terugval.
Al deze onzekerheden worden aangedreven door geopolitieke krachten waar verladers, expediteurs en rederijen geen invloed op hebben. Het is daarom van cruciaal belang om flexibel te blijven, duidelijke noodplannen te hebben voor verschillende scenario's en niet te star vast te houden aan een plan dat plotseling ingehaald wordt door de geopolitieke realiteit.
Bekijk hier onze zeevrachtoplossingen
