Carbon Border Adjustment Mechanism is in werking getreden

Op 1 oktober 2023 is het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) officieel in werking getreden. Het CBAM is een van de initiatieven uit het 'Fit for 55'-programma van de Europese Unie en betreft een invoerbelasting die van toepassing is op de import van bepaalde goederen in de EU. De nieuwe regelgeving moet ervoor zorgen dat ook deze geïmporteerde goederen aan de EU-klimaatdoelstellingen voldoen. Dit gebeurt door de heffing van CO2-emissies. Het vereist dat importeurs van bepaalde goederen zogenaamde CBAM-certificaten kopen om de uitstoot tijdens de productie van de goederen te compenseren. Hierdoor worden de kosten voor het importeren van deze goederen verhoogd.

De verplichting om CBAM-certificaten aan te schaffen treedt pas in werking vanaf 1 januari 2026. Wel zijn importeurs van deze goederen sinds 1 oktober verantwoordelijk voor een correcte rapportage tijdens de invoer van goederen waarop CBAM van toepassing is.

Op welke goederen is het CBAM van toepassing

Het CBAM is van toepassing op goederen zoals ijzer, staal, cement, kunstmest, aluminium, elektriciteit en waterstof. Het is ook van toepassing op bepaalde voorlopers of eindproducten van deze goederen, zoals vloeibaar aardgas, benzine, stookolie, synthetisch rubber, kunststoffen, smeermiddelen, antivries, meststoffen en pesticiden.

Van de volgende HS-codes is inmiddels officieel bekend gemaakt dat zij onder de CBAM- uitvoeringsverordening vallen:

• HS Chapter 25 – Cement: certain items of Headings 2507 and 2523;
• HS Chapter 27 – Electricity: electrical energy of HS 2716;
• HS Chapter 28 – Fertilizers and Hydrogen: certain items of Headings 2804, 2808, 2814, 2834, 3102, and 3105;
• HS Chapter 72 – Iron and Steel: except certain products of Heading 7202;
• HS Chapter 73 – Articles of Iron and Steel: certain items of Headings 7301, 7302, 7303, 7304, 7305, 7306, 7307, 7308, 7309, 7310, 7311, 7318, and 7326;
• HS Chapter 76 – Aluminum: certain items of Headings 7601, 7603, 7604, 7605, 7606, 7607, 7608, 7609, 7610, 7611, 7612, 7613, 7614, and 7616.

CBAM-rapportage

Hoewel de meeste bepalingen van de verordening pas vanaf 1 januari 2026 van kracht zullen worden, zullen de eerste verplichtingen al gelden in de overgangsfase vanaf 1 oktober 2023. Importeurs en indirecte douanevertegenwoordigers zijn verplicht om per kwartaal een CBAM-rapport in te dienen bij de EU-Commissie voor de betreffende HS-codes.

De initiële fase van het CBAM is inmiddels officieel begonnen met een rapportageperiode die betrekking heeft op het laatste kwartaal van 2023. Importeurs hebben daarbij tot de laatste dag van januari 2024 de tijd om een correcte rapportage in te dienen. Hoewel de EU nog niet alle vereisen volledig bekend heeft gemaakt, is wel bekend dat de CBAM-rapportage in ieder geval de volgende informatie moet omvatten:

• De hoeveelheid geïmporteerde goederen per douaneprocedure;
• Combined Nomenclature (CN) code van de goederen;
• Land van herkomst;
• Details over waar de goederen werden vervaardigd;
• Productiemethoden en toegepaste kwaliteitseisen;
• Voor staalproducten: de ID van de betreffende staalfabriek;
• De rechtstreekse en onrechtstreekse uitstoot die verband houdt met geïmporteerde goederen (op zowel product- als installatieniveau);
• De CO2-heffing in het land van herkomst, met verwijzing naar de wet die deze heffing regelt en de hoeveelheid emissies die wordt gedekt door eventuele gratis toewijzingen, kortingen of andere vormen van vergoeding.

Waar ligt de verantwoordelijkheid voor een correcte CBAM-rapportage?

Volgens de CBAM-uitvoeringsverordening is de importeur van de goederen in eerste instantie verantwoordelijk voor de naleving en indiening van de CBAM-rapportage. DSV staat klaar om importerende partijen te ondersteunen door eventueel essentiële (douane)informatie te verstrekken die nodig is om deze CBAM-rapportage correct in te vullen. Importerende partijen moeten er wel rekening mee houden dat veel van de benodigde informatie exclusief al in handen is van deze bedrijven zelf en niet toegankelijk is voor derden.

Waar ligt de verantwoordelijkheid voor de rapportrage als er sprake is van indirecte vertegenwoordiging door een expediteur? (header)
Als een expediteur voor de importerende partij optreedt als indirecte vertegenwoordiger in douanezaken wordt de situatie ingewikkelder. Volgens de CBAM-uitvoeringsverordening kunnen zich dan twee verschillende situaties voordoen:

1. Als de importeur in de EU gevestigd is, kan hij zelf verantwoordelijk zijn voor de CBAM-rapportage, of hij draagt deze verantwoordelijkheid over aan de indirecte vertegenwoordiger. Dit vereist onderlinge afspraken over wie welke rol op zich neemt om aan deze nieuwe voorschriften te voldoen. 
2. Voor importeurs buiten de EU (zonder enige vestiging in de EU) is de standaardregel dat de indirecte vertegenwoordiger verantwoordelijk is voor de CBAM-rapportage. Ook dit vereist onderlinge afspraken, vooral over praktische zaken en over hoe ontbrekende gegevens aangevuld worden.

Wat kunt u zelf doen?

Wij raden u aan te controleren welke van uw producten mogelijk onder de CBAM-regelgeving vallen. Gebruik vervolgens alleen de douaneaangiften van de geïmporteerde producten voor uw CBAM-rapportage. Voor gedetailleerde berekeningsmethoden en benodigde informatie kunt u de website van de Europese Unie raadplegen.

DSV begrijpt dat CBAM-rapportage complex is omdat veel van de benodigde informatie niet direct beschikbaar is voor expediteurs. We zijn bereid om oplossingen te zoeken en uw bedrijf te begeleiden bij relevante CBAM-rapportages. Neem contact op met uw reguliere contactpersoon binnen DSV voor meer informatie.